چگونه عفونت ناشی از شیمی درمانی را کنترل کنیم؟
آیا بین مصرف داروهایشیمی درمانیواحتمال ابتلاء به عفونت رابطه ای وجود دارد؟
داروهایشیمی درمانیتعداد سلول های سفید خون را کاهش می دهند. سلول های سفید خون عوامل بیگانه ای که وارد بدن می شوند را نابود می کنند. کاهش سلول های سفید خون متعاقبشیمی درمانیتوانایی بدن را درمقابله با عفونتها کاهش می دهد .
بنابراین لازم است درطی درمان با داروهایشیمی درمانیتا حد ممکن بدن خود را درمعرض میکروبها و عوامل بیماریزا قرار ندهید.
عفونت درهر جای بدن می تواند ایجاد شود، اما شایع ترین مناطق ایجاد عفونت عبارتند از: دهان، پوست، ریه، دستگاه ادرای .
روش های پیشگیری ازعفونت

o    دست های خود را قبل ازخوردن غذا وقبل وبعد ازاجابت مزاج شستشو دهید .

o    از تماس نزدیک با افرادی که دچارعفونت های تنفسی مانندسرماخوردگیوآبله مرغان هستند، دوری کنید .

o    از رفت وآمد در محیط های شلوغ بپرهیزید .

o    از تماس نزدیک با کودکانی که به تازگی واکسن سرخک، سرخچه، فلج اطفال و آبله مرغان دریافت کرده اند، اجتناب کنید.

o    با دستمال مربوط به بینی، چشم های خود را تمیز نکنید .

o    از ریش تراش برقی به جای ریش تراش دستی استفاده کنید تا ایجاد بریدگی درپوست پیشگیری شود .

o    از مسواک نرم استفاده کنید تا لثه های شما آسیب نبینند .

o    به طورروزانه دوش آب ولرم ( نه داغ ) بگیرید، درصورتخشکی پوستازمرطوب کننده استفاده کنید .

درصورت ایجاد خراش یا بریدگی درپوست آن ناحیه را با آب گرم، صابون و بتادین شستشو دهید .

چه موقع به پزشک مراجعه می کنید؟
گاهی حتی با رعایت نکاتی که گفته شد، ممکن است دچارعفونت شوید، درصورت مشاهده علایم و نشانه های زیر به پزشک مراجعه کنید :

* درجه حرارت بیشتر از 2/38 درجه سانتی گراد
* لرز
* تعریق
*مدفوع آبکی ( این مورد می تواند عارضه جانبی دارو باشد وعلامت عفونت نباشد (
* احساس سوزش هنگام دفع ادرار
* سرفه شدید یا گلودرد
* ترشحات غیرطبیعی از دستگاه تولیدمثل یا خارش
* قرمزی، تورم و دردناک بودن بخیه ها، محل ورود سوزن های تزریق وریدی و زخم های پوستی
* دردشکم

درصورتی که تب داشتید هرگز برای پایین آوردن درجه حرارت از استامینوفن، آسپرین یا سایرداروها بدون دستورپزشک استفاده نکنید .
حتما باید توسط پزشک معاینه شوید .   

ن- کرمی –بخش رادیوتراپی بیمارستان امام حسین

چگونه بی اشتهایی، تهوع واستفراغ ناشی ازشیمی درمانی را کنترل کنیم؟
درمورد تهوع واستفراغ چه باید کرد؟
تهوع واستفراغ ازشایع ترین عوارض جانبیشیمی درمانیهستند. شدت احساس تهوع و مدت ان به داروهای استفاده شده بستگی دارد. بعضی اوقات، اما به ندرت، تهوع واستفراغ شدید ممکن است برای چند روز ادامه یابد .
تهوع، استفراغ با ایجاد تغییراتی درروش های صرف غذا و با استفاده ازداروهای ضد تهوع کاهش می یابند .
روش های برطرف کردن تهوع و استفراغ

* ازمصرف وعده های غذایی سنگین اجتناب کنید. ازوعده های غذایی مکرر وسبک به جای 3 وعده غذایی سنگین، استفاده کنید .
* مایعات را حداقل 1 ساعت قبل یا بعد از غذا مصرف کنید. اما همراه با غذا آب میل نکنید .
* به آرامی غذا بخورید و به آهستگی مایعات را بنوشید .
* ازمصرف غذاهای شیرین، سرخ شده و چرب بپرهیزید .
* غذاهای سرد یا با درجه حرارت اتاق مصرف کنید تا بوی غذا شما را آزار ندهد .
* غذا را به خوبی بجوید تا غذا راحت تر هضم شود .
درصورتی که مشکل شما داشتن حالت تهوع صبحگاهی است، قبل ازبرخواستن از رختتخواب بیسکویت یا نان سوخاری میل کنید. ( درصورتی که زخمی در دهان شما وجود دارد، این کار را انجام ندهید ).
* قطعات یخ، آب نبات ترش یا قرص نعنایی بمکید. ( درصورتی که دچارزخم دهان هستید ازآبنبات ترش استفاده نکنید ).
* ازبوهایی که شما را آزارمی دهد ( بوی غذا، دود، عطر) اجتناب کنید .
* لباس های آزاد و گشاد بپوشید .
* هنگامی که احساس تهوع دارید به آهستگی، چند نفس عمیق بکشید .
درصورتی که معمولا حینشیمی درمانیدچارحالت تهوع می شوید چند ساعت قبل ازشیمی درمانی چیزی نخورید .

برای کاهش بی اشتهایی ناشی از شیمی درمانی چه باید کرد؟
راه های مختلفی برای افزایش اشتها و کمک به غذا خوردن وجود دارد . لیست زیر را مرورکنید وچند مورد را دریک زمان به کاربرید. دربعضی ازروزها یک مورد را می توان به کاربرد و درروزدیگر موارد دیگر را. به عبارتی برنامه باید انعطاف پذیرباشد .
غذا خوردن را به عنوان یک عمل لذت بخش مدنظرداشته باشید .

* بهداشت دهان را افزایش دهید .
* ازنگاه کردن وبوییدن غذاها بپرهیزید .
* غذاهای ترش بخورید ( مگراین که زخم دهانی داشته باشید )
* غذاهای سرد بخورید .
* غذاهای کمتری دریک وعده بخورید .
* دربرنامه ریزی غذایی همکاری کنید، هرموقع که گرسنه هستید غذا بخورید .
* برای نوشیدن مایعات از نی استفاده کنید .
* قبل وبعد ازغذا، دردهانتان را با آب شستشو دهید .
* ادویه جات را درغذا افزایش دهید ( درصورتی که زخم دهانی ندارید ).
* داروهای ضد درد را 30- 60 دقیقه قبل ازغذا خوردن استفاده کنید .
* درطول روز ازوعده های غذایی کوچک بخورید .
* میان وعده ها را دردسترس و آماده نگهدارید .
* نوشیدنی های پرانرژی ( مانند شیرهمراه عسل ) بنوشید. حتی موقعی که تمایل به خوردن ندارید .
* بعد ازخوردن استراحت کنید .
* سعی کنید بعضی چیزها را زمان خواب بخورید .
* ازغذاهای نرم تر استفاده کنید .
* هنگامی که احساس بهبودی داشتید، وعده های غذایی بزرگتر بخورید .
* برنامه غذایی نان را با غذاهای نامطلوبتان برنامه ریزی کنید .
* اجازه دهید شخص دیگری برایتان غذا تهیه کند .
* یک محل دوست داشتنی و لذت بخش برای غذا خوردن ایجاد کنید .
* درصورت تمایل، حین غذا خوردن به موسیقی گوش دهید .
* اگر درصبح اشتهای بهتری دارید، یک صبحانه مفصل وخوب بخورید .
* مایعات را 30 -60 دقیقه قبل یا بعد ازغذا بنوشید .
* درزمان خوردن غذا آرام و بدون عجله باشید .
* غذا را به نحوه جذابی جلوه بدهید .
* ازخوردن غذاهای بدون کالری بپرهیزید .
* با مشورت پزشک ورزش کنید .
* ازمصرف تنباکو اجتناب کنید چون اشتها را کاهش می دهد .
* ازغذاهای ترش استفاده کنید زیرا باعث تحریک جوانه های چشایی می شود مثل آب لیمو (درصورتیکه زخم دهانی ندارید )

چگونه زخم دهان ناشی از شیمی درمانی را کنترل کنیم؟
آیا داروهایشیمی درمانیباعث ایجاد زخم درد دهان، لثه و گلو می شوند؟
بعضی از داروهایشیمی درمانیباعث ایجاد خشکی دهان یا زخم دهان می شوند .
یکی از نکات با اهمیت درطی دوره درمان با داروهای شیمی درمانی، مراقبت صحیح ازدهان است .
زخم های دهان چه مشکلاتی ایجاد می کنند؟

1- زخم های دهانی دردناک هستند و می توانند مانع غذا خوردن شوند .
2- میکروب های موجود در دهان می توانند باعث عفونی شدن زخم های دهان شوند .

چگونه از سلامت گلو، دهان ولثه ها درطیشیمی درمانیمحافظت کنید؟

o        قبل ازشروع اولین دورهشیمی درمانیبه دندانپزشک مراجعه کنید تا ضایعات احتمالی دهان ودندان را ترمیم کند .
o        بعد از خوردن هروعده غذا، دندانهایتان را مسواک بزنید، از مسواک نرم استفاده کنید ودندان هایتان را با ملایمت وبه آرامی مسواک کنید. مسواک زدن خشن می تواند به بافت نرم دهان آسیب برساند .
o        مسواک خود را بعد ازهرباراستفاده به خوبی بشویید و درجای خشک نگهداری کنید .

اگرخشکی دهان مانع غذا خوردن شما می شود، نکات زیر را به کارببرید :

o        مایعات فراوان بنوشید.
o        قطعات یخ یا آبنبات ترش بمکید.
o        ازآدامس های بدون شیرینی استفاده کنید.
o        ازغذاهای نرم وصاف شده استفاده کنید.
o        غذاهای خشک را همراه با کره یا سس استفاده کنید.
o        ازپماد ویتامین C جهت مرطوب نگه داشتن لبها استفاده کنید.

درصورت ایجاد زخم دهان به نکات زیرتوجه کنید :

o        به پزشک یا پرستار اطلاع دهید، ممکن است شما نیازبه درمان طبی داشته باشید .
o        ازپزشک خود سئوال کنید که آیا می توانید ازداروهایی که او تجویز می کند جهت تسکین درد استفاده کنید .
o        غذاهای خشک مصرف نکنید. غذاهای داغ یا گرم می تواند به بافت حساس دهان آزار برساند .
o        ازمواد غذایی نرم وآبکی مانند: بستنی، میوه های نرم، پوره سیب زمینی، تخم مرغ آب پز، سوپ استفاده کنید .
o        ازمواد غذایی محرک، غذاهای ترش مانند گوجه، آب پرتغال، غذاهای شور وتند وغذاهای خشک پرهیزکنید .

برادر و خواهر گرامي:
در درمان با داروهاي شيمي درماني به پزشک و پرستار خود اعتماد کامل داشته باشيد و داروهاي مربوطه را صيحيح و کامل مصرف نماييد که در بهبودي شما تاثير چشمگير خواهد داشت.
جهت کاهش عوارض احتمالي درمان نکات ذيل را در منزل دقيقا رعايت نماييد:

1) براي پيشگيري از حالت تهوع و استفراغ لازم است دو ساعت قبل از شيمي درماني و بعد از شيمي درماني غذايي مصرف نشود و اولين مواد غذايي بعد از شيمي درماني مايعات از قبيل آب کمپوت، شير، چاي سرد و عسل باشد.
2) براي کاهش حالت تهوع لازم است دريافت غذاي کافي ومقوي، استراحت وخواب مناسب وکافي، تمرين و فعاليت بدني، تغيير ذهنيت بوسيله مطالعه، ديدن تلويزيون، صحبت هاي خودماني و .... را داشته باشيد.
3) در صورتيکه تهوع با هيچ موردي بهتر نشد 3-2 ساعت قبل از شيمي درماني يک وعده غذاي کامل صرف کرده و بقيه شبانه روز را غذاي ملايم و سبک ميل نماييد.
4) دفعات صرف غذا در شبانه روز کمتر از سه نوبت نباشد ولي با حجم کم و در بين وعده هاي غذا مي توان از کمکهاي غذايي مثل ميوه ها استفاده نمود.
5) در صورت عدم تحمل گوشت قرمز مي توانيد از ماهي، شير با عسل و شير با زرده تخم مرغ در صبحانه بطور روز درميان استفاده کنيد.
6) از غذاهاي داغ، ترش، پرادويه وچرب کمتر استفاده شود.
7) غذا را آهسته صرف کرده و کاملا آن را بجويد.
8) براي پيشگيري از بي اشتهايي از مناظر ناخوشايند و بوهاي نامطبوع دوري کنيد و سعي کنيد حتي الامکان در تهيه و طبخ غذا شرکت نکنيد وغذا را در محيطي آرام صرف کنيد.
9) قبل از مصرف غذا سعي کنيد دهان خود را با آب نمک رقيق يا آب و جوش شيرين شستشو دهيد تا غذا براي شما لذت بخش گردد.
10) در صورت بروز ضايعات و زخم هاي دهان هر 4-2 ساعت دهان را با محلول آب نمک رقيق يا آب جوش شيرين ( يک قاشق در يک ليوان آب ) شستشو دهيد و در صورت تشديد زخم ها و خونريزي به پزشک معالج خود رجوع کنيد.
11) در صورت زخمهاي دهاني از غذاهاي نرم و مايعات صاف شده استفاده شود و مي توانيد از ني استفاده نماييد. طبخ سوپ با انواع سبزيجات باشد. از گروه سبزيها و ماست شيرين بيشتر استفاده شود.
12) در طول درمانهاي طولاني مدت اگر با ناراحتي تنفسي نظير تنگي نفس و خس خس سينه يا سرفه مواجه شديد به پزشک معالج رجوع کنيد.
13) بعد از اتمام هر جلسه شيمي درماني مايعات فراوان ميل کنيد تا با دفع ادراري زياد عوارض داروها کاهش يابد ( حداقل ميزان دريافت مايعات 10 ليوان در شبانه روز باش ) انواع آب ميوه، دوغ مناسب مي باشد.
14) مثانه را به موقع و زود تخليه کنيد و از تجمع ادرار با زمان طولاني پرهيز نمائيد.
15) بعضي از داروهاي شيمي درماني باعث ريزش موهاي سر و بدن مي شوند قابل ذکر است که اين ريزش چند هفته بعد از اتمام درمان مجددا موها رشد مي کند.
16) قبل از درمان موها را کوتاه و از برس هاي نرم استفاده نموده و سر را با شامپو سدر شستشو دهيد. مي توانيد از کلاه يا روسري استفاده کنيد. ضمنا از برس زدن مکرر پرهيز کنيد.
17) در صورت خونريزي از لثه، وجود مدفوع سياه رنگ، خون در ادرار، خلط خوني به پزشک مراجعه نماييد و در طول شيمي درماني سعي کنيد به بدن شما ضربه و آسيبي وارد نشود.
18) در زمان شيمي درماني از قرص آسپرين و گروه ساليسيلاتها و ايندومتاسين ، مفناميک اسيد، بروفن، ديکلوفناک، پيروکسيکام استفاده نشود مگر با دستور پزشک معالج خود باشد.
19) از مسواک نرم براي شستشوي دندانها استفاده کنيد و روش مسواک زدن را افقي انجام دهيد بهتر است از خمير دندان فلورايددار جهت جلوگيري از پوسيدگي دندانها استفاده کنيد.
20) جهت رفع خشکي دهان و تحريک ترشح بزاق در دهان مي توانيد از آب نبات، دوغ، ماست شيرين، آدامس استفاده کنيد ولبها را به طور دائم چرب کنيد.
21) در ازدحام جمعيت افراد بيمار و عفوني و افراد واکسينه شده شرکت نکنيد و در صورت استعمال دخانيات آن را ترک کنيد و درکنار فردي که در حال سيگار کشيدن است قرار نگيريد.
22) تقريبا به مدت 2 ساعت بعد از شيمي درماني به صورت خوابيده و نيمه نشسته استراحت کنيد وسپس از جاي خود بلند شويد ( محيط کار آرام و ساکت باشد ).
23) در طول درمان شيمي درماني روشهاي پيشگيري از حاملگي ( هم زن وهم مرد ) استفاده نماييد و در صورت نياز با پزشک معالج مشورت نماييد.
24) در صورت استفاده از داروهاي خوراکي شيمي درماني آنها را به همراه شير و يا شربت آنتي اسيد مصرف کنيد.
25) داروهاي شيمي درماني خود را در منزل حتما در يخچال نگهداري کنيد.
26) محل تزريق آمپول را از هرگونه آسيب محفوظ داريد.
27) آزمايشات خود را به طور مرتب انجام دهيد و پاسخ آن را نگهداري نماييد.
28) داروها را به طور مرتب و به موقع مصرف نماييد.

بيمار محترم:
اگر براي درمان شما راديوتراپي پيشنهاد شده است انجام و رعايت نکات ديل کمک شاياني در جهت کاهش عوارض و درمان بهتر شما خواهد بود، لذا خواهشمند است رعايت دقت را بفرماييد.

1) خطوطي را که مشخص کننده ناحيه درمان هستند نبايد پاک شود و بدين منظور بايد از حمام کردن يا آب زدن آن نواحي خودداري شود.در رابطه با استفاده از حمام با مسئول راديوتراپي مشورت شود.
2) ريزش مو در محل درمان معمولا در حدود هفته سوم ظاهر مي شود که گاهي موقتي بوده و دو تا سه ماه بعد دوباره موها رشد خواهد نمود و بعضي از مواقع ريزش مو دائمي است.
3) محل راديوتراپي شده را در معرض نور آفتاب به مدت طولاني و يا سرما و گرماي زياد قرار ندهيد و آن محل را از ضربات احتمالي محفوظ داريد.
4) قرمزي پوست ناحيه راديوتراپي 3-2 هفته بعد از اتمام راديوتراپي برطرف خواهد شد.
5) از هرنوع پماد يا کرم جدا خودداري کنيد مگر اينکه دستور پزشک معالج شما باشد.
6) رژيم غذايي مناسب شما غذاهاي کم چربي، مقوي و ويتامين دار مي باشد.
7) اگر اشتها به غذا کاهش يافت توصيه مي شود از رژيم غذايي متنوع استفاده نمائيد.
8) قبل از شروع راديوتراپي در صورت حامله بودن حتما پزشک معالج را آگاه نماييد.
9) اگر راديوتراپي در ناحيه شکم شما مي باشد از مصرف غذاهاي چرب، سبزي و ميوه خام خودداري نمائيد.
10) اگر در مواقع ادرار دچار سوزش يا تکرار ادرار شديد و يا مبتلا به اسهال شديد بشويد پرسنل راديوتراپي و يا پزشک معالج را مطلع نماييد.
11) به هنگام مراجعه به بيمارستان از آوردن همراهي خانم حامله و يا بچه کوچک خودداري نماييد.
12) آزمايشات خود را به موقع انجام داده و نتايج آن را نگهداري نماييد.
13) ترتيب جلسات راديوتراپي را حتما دقت نموده و اهميت دهيد که در درمان شما اختلالي ايجاد نگردد.
14) چنانچه ناحيه شکم و لگن راديوتراپي مي شوند درطول درمان با راديوتراپي حتما از روش هاي پيشگيري از حاملگي ( هم زن و هم مرد ) استفاده شود و بعد از اتمام دوره راديوتراپي با پزشک معالج مشورت شود.

اگر راديوتراپي شما در ناحيه دهان مي باشد:

1) در صورتي که دندان پوسيده داريد به پزشک خود اطلاع دهيد.
2) سعي کنيد بزاق دهان خود را در دهان به مدت چند دقيقه اي نگه داريد و سپس با مقداري آب آن را غرغره کرده و قورت دهيد. اين عمل در جلوگيري از عفونت دهان بسيار موثر مي باشد.
3) قبل و بعد از هر وعده غذا سعي نماييد از آب نمک و جوش شيرين براي شستشوي دندانها از مسواک نرم با خمير دندان فلورايدار استفاده نماييد.

در طول درمان با راديوتراپي حتما از روشهاي پيشگيري از حاملگي استفاده نماييد.

ن - کرمی -بخش رادیوتراپی بیمارستان امام حسین

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: